Νομολογία: Κατοχή ναρκωτικών

Το πνευματικό στοιχείο της γνώσης σε συνάρτηση με το στοιχείο της κατοχής και το βάρος της απόδειξης.

Γράφει: Χριστάκης Γιαννακός

ΚΑΤΟΧΗ υφίσταται όταν τα ναρκωτικά ευρίσκονται (α) υπό τη φυσική φύλαξη του κατηγορούμενου ή (β) υπό τον έλεγχό του (βλ. DPP v. Brooks [1974] 2 All E.R. 840, A.C. 862, P.C.). Φυσική φύλαξη πρέπει να θεωρείται η περίπτωση όπου το πρόσωπο κρατεί στα χέρια του τα ναρκωτικά ή ακόμη όταν τα φυλάσσει σε οποιοδήποτε μέρος του σώματός του. Η έννοια του ελέγχου είναι ευρύτερη. Όταν υφίσταται έλεγχος του αντικειμένου στοιχειοθετείται η κατοχή (βλ. άρθρο 2(3) των περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμων 29/77, αντίστοιχο του άρθρου 38 37(3) του Misuse of Drugs Act 1971 της Αγγλίας).

Έλεγχος υφίσταται όταν το πρόσωπο έχει δυνατότητα επέμβασης επί του αντικειμένου αποκλειστική ή από κοινού με άλλα πρόσωπα. Αν κάποιος αποκρύβει ναρκωτικά σε οποιοδήποτε μέρος της κατοικίας όπου διαμένει, έχει τον έλεγχο και συνεπώς την κατοχή τους. Αν τα ναρκωτικά φυλάσσονται σε ιδιωτικό χώρο όπου τρίτα πρόσωπα μπορούν να εισέρχονται μόνο κατόπιν αδείας του, τότε το στοιχείο του ελέγχου καταδεικνύεται πιο εύκολα.

Ενίοτε όμως, ναρκωτικά κρύβονται σε δημόσιους ή ανοικτούς χώρους ώστε ο κάτοχος να μην διατρέχει τον κίνδυνο να βρεθούν ανά πάσα στιγμή στην κατοχή του. Εφόσον όμως τα ναρκωτικά – εν γνώσει του – βρίσκονται στο συγκεκριμένο σημείο και δύναται να επισκέπτεται τον χώρο και να λαμβάνει τη φυσική κατοχή τους, τότε αυτά είναι υπό τον έλεγχο και κατ’ επέκταση υπό την κατοχή του. Κατοχή μπορεί να υπάρξει ακόμα και όταν τα αντικείμενα φυλάσσονται στα υποστατικά τρίτου προσώπου, φτάνει ο κατηγορούμενος να διατηρεί τον έλεγχό τους (βλ. Χριστάκης Ιωάννου «Τίτος» v. Δημοκρατίας, (2000) 2. Α.Α.Δ. 409, Χαραλάμπους v. Δημοκρατίας (2006) 2 Α.Α.Δ. 388).

Τέλος, κάποιος μπορεί να θεωρηθεί ότι κατέχει ναρκωτικά χωρίς καν να έρθει ποτέ σε επαφή μαζί τους, φτάνει να καταδειχθεί ότι έχει τον έλεγχο της όλης κατάστασης (Victor Abe v. Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 211, Σιβιτανίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2011) 2 Α.Α.Δ. 166 και Γρηγορίου ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 123/15 ημερ. 10/9/2018). Απορρέει από τα πιο πάνω ότι συναρτώμενο με το στοιχείο της κατοχής, είναι το πνευματικό στοιχείο της γνώσης.

Στην υπόθεση Καϊμης v. Δημοκρατίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 662, 666, τονίζεται πως «δεν αρκεί η απόδειξη φυσικής κατοχής, απαιτείται και απόδειξη γνώσης της φυσικής κατοχής όπως και της φύσης του αντικειμένου της κατοχής για στοιχειοθέτησή της, το βάρος απόδειξης των οποίων φέρει πάντοτε ο κατήγορος».

Σε άλλο μέρος της ίδιας απόφασης (σελ. 669) συμπληρώνεται ότι «σε καμία περίπτωση το βάρος της απόδειξης της γνώσης δεν παρακάμπτεται, μειώνεται ή πολύ περισσότερο μετατοπίζεται στους ώμους του κατηγορουμένου. Η γνώση μπορεί να αποδειχθεί είτε με άμεση είτε με περιστατική μαρτυρία. Κατά κανόνα συμπεραίνεται από τα ιδιαίτερα περιστατικά της υπόθεσης (βλ. Ιακώβου v. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 211 και Πολυδώρου κ.α v. Δημοκρατίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 492)».

Σημείωση: Η ως άνω νομολογία περιέχεται στην απόφαση 578/18 του Κακουργιοδικείου Λευκωσίας.