ΜΕ ΚΑΤΑΡΡΑΚΩΜΕΝΗ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΣΤΙΣ ΚΑΛΠΕΣ
Η αρχή της Διαφάνειας δημιουργεί υποχρεώσεις στους δικηγόρους;
«Διαφάνεια» και «Λογοδοσία» αποτελούν δύο κομβικής σημασίας έννοιες και αρχές σε σχέση με την αποκατάσταση της αξιοπιστίας και την αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς και στα πολιτικά πρόσωπα, οι οποίες συμβάλλουν ουσιαστικά στην εμπέδωση του Κράτους Δικαίου (Rule of Law).
Γράφει: Θεοφάνης Ανδρέου, Δικηγόρος
Η ΑΡΧΗ της διαφάνειας δεν είναι μια έννοια αόριστη, αλλά αποτελεί πλέον αρχή η οποία παραπέμπει σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις των ίδιων των κρατών, των θεσμών τους και επεκτείνεται σε επαγγέλματα τα οποία σχετίζονται με εργασίες εκτεθειμένες σε πράξεις διαφθοράς, ξεπλύματος χρήματος και δωροδοκίας. Η διαφάνεια στην πράξη σημαίνει συνεχή και πλήρη πληροφόρηση των πολιτών, με την έννοια ότι πρόσωπα που αναλαμβάνουν και έχουν μία θέση ή εργασία, η οποία επηρεάζει το δημόσιο συμφέρον, είναι υποχρεωμένα και/ή συναινούν υποχρεωτικά στο να εκθέσουν σε ένα ευρύτερο έλεγχο την ιδιωτική, επαγγελματική και οικονομική τους ζωή. Η αυξημένη έκθεση στη δημοσιότητα επεκτείνει σαφώς τα όρια της θεμιτής πληροφόρησης των πολιτών για λόγους δημοσίου συμφέροντος, καθώς προάγει τη διαφάνεια του πολιτικού και δημόσιου βίου και υπηρετεί υπέρτερο δημόσιο συμφέρον.
Από την υποχρέωση λογοδοσίας ή διαφάνειας δεν θα μπορούσε συνεπώς να απουσιάζει το δικηγορικό επάγγελμα, με την έννοια ότι οι δικηγόροι και τα δικηγορικά γραφεία είναι υποχρεωμένα να εφαρμόζουν διαδικασίες καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος, πράξεων δωροδοκίας, δεκασμού και συναφών πράξεων διαφθοράς.
Τίθεται ξεκάθαρα το εύλογο ερώτημα κατά πόσο υπάρχει υποχρέωση στους δικηγόρους να λογοδοτήσουν για τις υποθέσεις πολιτογράφησης που χειρίστηκαν
Στην Κύπρο υπάρχει σαφές νομικό πλαίσιο, διάσπαρτο σε αρκετούς νόμους και κανονισμούς, που υποχρεώνει την διαφάνεια και την λογοδοσία. Επίσης, έχουμε και ευρωπαϊκούς θεσμούς, οι οποίοι επιβάλλουν υποχρεώσεις και προβαίνουν σε συστάσεις προς τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως είναι η GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μάλιστα, το υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως εκπονεί μελέτες Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς, με τις οποίες ρητά καθορίζει ως πρωταρχικό σκοπό της στρατηγικής της Κυπριακής Δημοκρατίας την αποκατάσταση και/ή επανατοποθέτηση της πλήρους διαφάνειας σε όλους τους τομείς.
Με βάση το τελευταίο βίντεο του Al Jazeera, εις το οποίο όλοι είδαμε και ακούσαμε παραδοχές από συγκεκριμένο μάλιστα δικηγόρο για άνομες και αθέμιτες διαδικασίες και μεθόδους σε σχέση με το σχέδιο πολιτογράφησης του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, τίθεται ξεκάθαρα το εύλογο ερώτημα κατά πόσο υπάρχει υποχρέωση στους δικηγόρους και στα δικηγορικά γραφεία να λογοδοτήσουν για τις υποθέσεις πολιτογράφησης που χειρίστηκαν, με την έννοια να δώσουν στη δημοσιότητα, χωρίς να αναφέρουν τα ονόματα των αιτητών:
1. Τον αριθμό των υποθέσεων πολιτογράφησης που ανέλαβαν
2. Την ημερομηνία καταχώρησης των αιτήσεων και την ημερομηνία έγκρισής τους
3. Το ποσό της επένδυσης
4. Κατά πόσο υπήρχε αλλαγή του ονόματος του αιτούντα για πολιτογράφηση.
Σαφώς υπάρχει αυτή η υποχρέωση της λογοδοσίας και της διαφάνειας, το οποίο απαντά και στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Περί Δικηγόρων Νόμο, ο ΠΔΣ, το Πειθαρχικό Συμβούλιο και το Νομικό Συμβούλιο αποτελούν τα Σώματα που ρυθμίζουν το δικηγορικό επάγγελμα στην Κύπρο. Υπάρχει επίσης το Τμήμα Εποπτικού Ελέγχου, το οποίο ασχολείται μεταξύ άλλων και με τους επί τόπου εποπτικούς ελέγχους για θέματα ξεπλύματος παράνομου χρήματος.
Εν όψει ειδικότερα των επικείμενων εκλογών για την ανάδειξη Προέδρου και μελών του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου θεωρώ ότι είναι υποχρέωση όλων των υποψηφίων πριν τις εκλογές όπως λογοδοτήσουν και δώσουν στη δημοσιότητα τα ελάχιστα στοιχεία που αναφέρονται πιο πάνω. Σε αντίθετη περίπτωση, η αρχή της διαφάνειας δεν εφαρμόζεται και μάλλον παραβιάζεται εκ των πραγμάτων. Εάν μάλιστα αναλογιστούμε ότι κάποιοι υποψήφιοι είναι συνέταιροι σε δικηγορικά γραφεία με τους ίδιους ή με τους συνέταιρους τους άμεσα συνδεδεμένους με πολιτικά κόμματα και/ή στελεχών της κυβέρνησης και της εκτελεστικής εξουσίας, η δημοσίευση των στοιχείων θα έπρεπε να ήταν επιδίωξη των ιδίων.
Θα μπορούσε, συνεπώς, να πει κάποιος ότι οι δικηγόροι προσέρχονται στις κάλπες για να αναδείξουν τους εκπροσώπους τους -οι οποίοι μάλιστα θα έχουν εκ της θέσεώς τους τον έλεγχο των διαδικασιών της διασφάλισης της διαφάνειας στο δικηγορικό επάγγελμα- χωρίς διαφάνεια και υπό συνθήκες ανασφάλειας, τις οποίες δημιούργησε δικαίως το βίντεο του Al Jazeera.
